Waarom vertrouwen we ELIZA of PIP onze diepste geheimen toe? Waarom zouden we een paranoïde schizofrene chatbot uitvinden, om deze dan te laten praten met ELIZA? Of ze me nou begrijpen of niet, praat ik met honden, en mijn oma schijnt soms zelfs tegen haar Roomba stofzuiger te praten. Antropomorfisme is iets waar we niet aan kunnen ontsnappen. Wat zegt dit alles over ons en waarom is het relevant? In deze episode zal ik mijn eigen speculatieve visie geven vanuit o.a. een filosofisch en psychologisch perspectief.
Spiegelen
Onze ‘hardware’ is de afgelopen paar duizend jaar niet veel veranderd. We zijn ‘geprogrammeerd’ om een bepaalde mate van agency, mentale toestanden en intentionaliteit toe te kennen aan enig object of organisme. Door dit te doen creëren we een model van de realiteit waarin we het gedrag van anderen kunnen voorspellen, wat onze overlevingskansen significant verhoogd. We kunnen er niet alleen het gedrag van bijvoorbeeld een roofdier mee voorspellen, maar ook het (sociale) gedrag van onze medemens.
Door verschillende fysieke eigenschappen en bewegingen zoals spraak en lichaamstaal te interpreteren, kunnen we elkaar herkennen als medemens, als relatief te vertrouwen, en zo elkaars boodschap decoderen. Elkaar (onbewust) verbaal of fysiek spiegelen is dan ook een ontzettend belangrijk onderdeel van de menselijke ‘communicatiecode’. We zijn hypersociale dieren, en de kleinste signaaltjes kunnen al diepgewortelde sociale reacties teweegbrengen. Nu, zijn we ‘virtuele mensen’ aan het creëren, welke ‘weten’ welke delen van onze sociale codes nodig zijn om ons hen te laten vertrouwen. Een simpel voorbeeld is ELIZA (zie episode II), die sleutelwoorden spiegelde om zo vragen te stellen die je laten denken dat ze begrijpt wat je zegt. Waarschijnlijk stelt dit mensen zodanig op hun gemak dat ze zich meer openstellen in hun communicatie. Deze sociale programmering is niet alleen een kracht, maar wellicht ook een zwakte: we zouden makkelijk misleid kunnen worden door een agent die onze codering kent en zo ons vertrouwen wint. In de volgende episode zal ik hier dieper op in gaan.
In de eeuwenoude zoektocht naar zelfkennis, is het (bewust of onbewust) repliceren van delen van onszelf een geschikte manier geworden om te ontdekken wat het betekend om mens te zijn. In plaats van alleen introspectie te gebruiken, kunnen we ook met onszelf in contact komen door een ander perspectief aan te nemen.
Merging with the Machines
De Extended Mind theorie lijkt, ondanks de kritiek hierop, een effectieve thinking tool die we kunnen gebruiken om onszelf en het fenomeen van chatbots en virtual assistants beter te begrijpen. De mens wil groeien, wij willen onze functionaliteit verbeteren en onze biologische limitaties transcenderen. Een geschikte manier om dit te doen is om onze hersenen ‘uit te breiden’ door middel van fysieke en virtuele databases, rekenmachines, en andere technologieën die onze cognitieve vaardigheden drastisch verbeteren. Deze wens heeft zich waarschijnlijk veel eerder al getoond in technologieën als religie: goden die omniscient zijn, ons kracht geven, onze vragen kunnen beantwoorden… Wellicht willen onze sociale neigingen de huidige ‘technoreligie’ ook een gezicht geven: in plaatst van onze gereedschappen slechts gebruiken, willen we ze ook personifiëren, met ze praten. Om deze connectie te maken met onze technologie moeten we overeenkomsten vinden en maken, en zo het externe menselijk maken.
Een voorbeeld van deze personificatie: als Siri niet begrijpt wat je zegt, vertelt het je “I’m not sure I understand, can you repeat that?” in plaats van “Error, cannot compute”. Het heeft menselijke manieren van praten, kent onze communicatiecode, en is dus functioneler omdat we er beter mee kunnen communiceren.
excerpt van een PIP conversatie, beeld door Autobahn
Onze wens om te groeien, evolueren, net zoals onze oneindige nieuwsgierigheid, heeft ons gemaakt wie we vandaag de dag zijn: culturele, gereedschap-gebruikende dieren vol met ideeën. Als evolueren betekent dat wij verder zullen samen moeten smelten met onze technologie, zullen wij dat blijkbaar graag doen. We hebben al zo lang in symbiose geleefd met onze technologie, het heeft ons gevormd zoals wij het gevormd hebben. Het brengt ons gezondheid, kennis, transport en sociale mogelijkheden. Desondanks vraag ik me af in hoeverre een nog intiemere connectie mogelijk is. Ik denk dat de toekomst ons een verdere ontwikkeling van écht persoonlijke virtuele assistenten, virtuele vrienden en misschien zelfs geliefden zal brengen.
Meer Lezen:
- The mind behind anthropomorphic thinking: attribution of mental states to other species
- Artificial Intelligence, artificial trust
- To make robots more human-like, we need to teach them how to be mind readers
- The Extended Mind theory by Clark and Chalmers
- Rise of the compliant machines: Sociable humanoids could help advance human-robot interaction
Episodes:
