EINDHOVEN – De robots rukken op. Ze worden steeds meer zichtbaar in het dagelijks leven, en beginnen meer op mensen te lijken. Vormen ze een bedreiging of een belofte? Het project Robot Love brengt mensen en robots samen.
René van Peer
Een hoogbejaarde vrouw in innige omhelzing met een robot die zachtheid uitstraalt. De robot is een Telenoid, ontworpen voor de zorgsector door de Japanner Hiroshi Ishiguro als een boodschapper tussen mensen die niet in elkaars nabijheid verkeren. De vrouw accepteert de robot zonder enig voorbehoud. Anderzijds lijkt het of de verzorgende rol van mensen overgenomen is door een machine. Het illustreert de ambivalente houding van mensen tegenover robots.
We moeten niet bang zijn voor robots die op mensen lijken, maar voor mensen die op robots lijken
De Telenoid is te zien in de Robot Love Ambassade, ingericht in het voormalige gebouw van V&D tijdens het World Design Event op initiatief van Ine Gevers en kunstcollectief Army of Love. Het is een opmaat naar een grote manifestatie in Eindhoven Evoluon tijdens de DDW in 2018. Deze ‘ambassade’ herbergt een groot aantal verschillende robots. Bij het betreden van de ruimte word je ontvangen door Baxter, een robot met anderhalve meter lange armen die je een aurastreling geeft. De robot Pepper is gespecialiseerd in smalltalk. Inmoov legt de armen om je heen voor een langzame dans. “Ik kan ze onderhand bijna beter van elkaar onderscheiden dan mensen”, lacht Gevers, een bevlogen spreker. Dit onderwerp beroert haar, maar ze praat er ook met humor over.
Omringd door robots
“We worden steeds meer omringd door robots, in allerlei vormen”, zegt ze. “Van smartphones tot domotica, huizen waarin veel functies geautomatiseerd zijn en bestuurd kunnen worden via internetverbindingen. Dat biedt gemak, maar we worden er steeds meer van afhankelijk. Mensen zien zichzelf graag als autonoom en vrij. De realiteit is dat we in toenemende mate verknoopt zijn met technologie. Dat accepteren we zonder erbij stil te staan, maar we gaan steigeren bij het idee dat we de zorg voor ouderen overlaten aan robots. Wat we dan niet beseffen is dat dit een gevolg is van de manier waarop we onze samenleving vormgeven, gebaseerd op economische keuzes. We vestigen ons op afstand van onze ouders. We proberen de kosten van zorg niet te zeer uit de hand te laten lopen. Dit is het resultaat.”
Eindeloos geduld
Zo heeft Irene Overgaard, een dementerende Deense vrouw, via de Telenoid in haar verpleeghuis contact met haar dochter die ver weg woont. De stem van de dochter klinkt uit de robot, die ook de juiste gelaatsuitdrukkingen nabootst. “Je moet je realiseren dat mensen veel onberekenbaarder zijn dan robots”, zegt Gevers. “Robots hebben eindeloos geduld. Ze oordelen niet. Ze staan niet afwijzend tegenover afwijkend gedrag of uiterlijk. Daar staat tegenover dat robots uitgerust zijn met sensoren om te kunnen reageren op mensen. Wat die sensoren registreren kan opgeslagen worden in de Cloud. Waar je geen controle over hebt is wie bij die gegevens kan, en waar die voor gebruikt worden. We raken steeds meer verstrikt in de handen van anonieme globale spelers, bedrijven die gegevens van individuen gebruiken om hen te manipuleren. We moeten niet bang zijn voor robots die op mensen lijken, maar voor mensen die op robots lijken.”
Robot Love, voormalig V&D-pand, Vrijstraat.
